ABD doları üzerindeki semboller arasında en çok dikkat çekenlerden biri, piramitin üzerindeki “Providence Gözüdür.” Sembol, pek çok komplo teorisine ilham kaynağı olsa da aslında kökeni oldukça farklı.
Sembolün tarihine indiğimizde, neden ve nasıl ortaya çıktığını daha iyi anlayacağız.
Providence Gözü, ilk olarak Rönesans dönemi dini sanatında Tanrı’yı temsil etmek için kullanılmış bir Hristiyan sembolüdür.
En eski örneklerinden biri Pontormo’nun 1525 tarihli “Emmaus’ta Akşam Yemeği” eserinde görülmektedir.
1593’te yayımlanan bir amblem kitabı olan “Iconologia”da ise sembol, Tanrı’nın merhametli gözetimini simgeleyen “İlahi Takdir” olarak yer almıştır.
Üçgen, Hristiyan Üçlemesi’ni (Baba, Oğul ve Kutsal Ruh) temsil ederken; ışık huzmeleri, Tanrı’nın ışıltısını betimlemektedir.
Providence Gözü’nün kökeni, en eski bilinen dinlere kadar uzanır.
Sümerler kutsal heykellerini, onların gözetleme hissini güçlendirmek için büyük gözlerle tasvir etmişlerdir. Ancak göz motifinin asıl kaynağı, Eski Mısır’dır.
1782’de ABD’nin Büyük Mührü ortaya çıktığında, Charles Thomson ve William Barton, piramidin ve Providence Gözünün sembolizmini bir araya getirdiler.
Tamamlanmamış piramit, Amerika’nın “güç ve süreklilik” arayışını simgelerken 13 katı da 13 orijinal eyaleti temsil ediyordu.
Bu dönemde masonların etkisi olduğu düşünülse de aslında sembolün seçimi, tamamen estetik ve dönemin sanatsal anlayışından kaynaklanıyordu.
İlluminati, 1776’da Bavyera’da kurulmuş ve 1787’de dağıtılmış bir gruptur.
Görsel sembollerin bu grup için ne kadar önemli olduğunu tam olarak bilmiyoruz ancak masonlardan esinlenmişlerdir ve bu dönemde Masonlar da Providence Gözünü sembolik olarak kullanmıştır.
Maalesef komplo teorisyenleri için hayal kırıklığı yaratsa da ABD doları üzerindeki Providence Gözü, gizli bir elitin otoritesinden çok 18. yüzyıl estetiği hakkında daha fazla şey anlatmaktadır.
