Taban fiyata yüzde 30 zam! Detaylar açıklandı

Asgari Fiyat Tespit Komitesi, taban fiyata orta düzeyde zam oranını görüşmek üzere yarın toplanıyor. Asgari ücrette 2002 yılından bu yana yapılan artış oranı yüzde 264,3 olurken, Temmuz ayında yapılacak orta düzeyde artış 85 milyon vatandaşın cebine yansıyacak. . Bu artış, başta toplu iş sözleşmesi uygulanan işyerlerindeki fiyatlar olmak üzere tüm fiyatları artırıcı etki yapmaktadır. Yeni taban ücretle birlikte en düşük ihbar tazminatı, kıdem tazminatı, emzirme yardımı, 65 yaş emekliliği, işsizlik ödeneği, staj ücreti, GSS primi, Bireysel Emeklilik Kesintisi başta olmak üzere birçok gelir ve sosyal takviye kaleminde artış yapılacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ev sahipliğinde gerçekleştirilecek toplantıya Türk-İş ve TİSK heyeti katılacak. İlk toplantıda bugün 8 bin 506 lira (brüt 10 bin 8 lira) olan taban fiyata ilişkin beklentiler ve başta enflasyon olmak üzere ekonomik bilgiler değerlendirilecek. Yüzde 30’luk artış yeni taban fiyattaki refah payıyla öne çıkarken, net fiyatın 11 bin 58 lira (brüt 13 bin 10 lira) olması bekleniyor. Temmuz ayında taban ücrete yapılan zam ile kıdem tazminatı son brüt maaş üzerinden hesaplanacak.

İşten ayrılanlar için yeni asgari ücretin brüt rakamı hesaplamada geçerli olacaktır. Taban fiyat tüm iş kollarını kapsayacak şekilde belirlenir, patron bu fiyatın altında ödeme yapamaz. Taban fiyattaki artışın, taban fiyatın üzerinde fiyatlar ile çalışanlar için de zammı gündeme getirmesi bekleniyor.

Milyonlarca çalışanı ve dolaylı olarak tüm vatandaşları ilgilendiren taban ücrete yapılan ikinci zam başta olmak üzere soruların yanıtları şöyle:

ORTA ARTIŞ ASGARİ FİYATTAN NE KADAR OLACAK?

Asgari fiyat, gıda, barınma, ısınma ve giyim gibi temel ihtiyaçların karşılanması için alınan en düşük fiyattır. Taban fiyat her yıl ülke ekonomisi, gerçekleşen ve hedeflenen enflasyon, hayat pahalılığı ve refah payı dikkate alınarak belirlenir. Ocak ayında taban fiyat net 8 bin 506 liraydı. Temmuz zammı için yarın mesai başlıyor. Hükümetten yapılan açıklamalarda 500 dolar (11 bin 699 lira) seviyesi kritik eşik olacak. Orta artış, refah hissesi tarafından belirlenecektir. Yeni asgari fiyattaki yüzde 30’luk zammı vurguluyor. Bu oranda zam yapılması halinde net ücretin 11 bin 58 lira (brüt 13 bin 10 lira, işverene maliyeti 15 bin 286 lira) olması bekleniyor.

SOSYAL YARDIM ÖNEMLİ Mİ?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının teklifi üzerine Taban Fiyat Tespit Kurulu her zaman toplanarak yeni asgari fiyatı belirleyebilir. Bu yıllık veya aylık olarak belirlenebilir. Bunun üst sınırı iki yıldır. Fiyat belirlenirken, ülkenin sosyal ve ekonomik durumu, ücretlilerin geçim endeksleri ve geçim kuralları dikkate alınır. Patronun işçiye ödediği ek ücretler ve sosyal yardımlar taban ücretin ödenmesinde dikkate alınmaz. Yıl başında taban fiyat üzerinden gelir vergisi kaldırılmıştır. Asgari fiyata kadar olan faydalara vergi muafiyeti uygulanacaktır. Taban fiyata kadar tüm çalışanların maaşları vergiden muaf kalacaktır.

ASGARİ FİYATA YAPILAN ARTIŞ KİMLERE ETKİLENECEK?

Asgari fiyat artışı, patronlardan genel sağlık sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılardan evde tarhana yapan kadınlara, işsizlik sigortası yaptıranlardan yurt içi ve yurt dışından borçlananlara kadar birçok kişiyi etkiliyor. Asgari ücretin kıdem ve ihbar tazminatı artacak. İşsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneği tavanı artırılacak.

GEÇİCİ ARTIŞ TÜM İŞ KOLLARINI KAPSAR MI?

Asgari fiyat tüm iş kollarını kapsayacak şekilde belirlenir. Sadece İş Kanunu kapsamına girenlere değil, denizcilik-basın iş kanunları ve Borçlar Kanunu kapsamında çalışanlara da ödenecek ücret asgari ücretin altında olamaz. İş kolları ve personel yaş ayrımı yapılmamaktadır. Linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalışacak işçilere ödenecek taban fiyat, normal taban fiyatın iki katından az olamaz.

ASGARİ FİYAT AYDA KAÇ GÜN HESAPLANIR?

Ücretin günlük olarak belirlenmesi esastır. Ücretin aylık, haftalık, saatlik, kesim başı veya yapılan işe göre ödenmesi durumunda gerekli düzeltmeler yapılır. Saat ücreti aylık 30 iş günü üzerinden hesaplanır. Haftada 1 gün yasal olarak zorunlu izin ve haftada 45 saat standart çalışma vardır. Haftalık çalışma saatleri haftanın diğer günlerine dağıtıldığında günlük fazla mesai 7,50 saat olarak hesaplanır.

ASGARİ FİYATIN ALTINDA ÖDEME YAPILABİLİR Mİ?

İşçilere belirlenen asgari ücretten daha az ücret ödenemez. Bunun aksine, iş sözleşmelerinde ve toplu iş sözleşmelerinde karar alınamaz ve yapılsa bile geçerli olmaz. Belirlenen taban fiyatı ödemeyen veya eksik ödeyen patron vekiline idari para cezası verilir.

ASGARİ FİYAT ARTTIĞINDA NE DEĞİŞECEK?

İşsizlerin maaşları da aynı oranda artacak. Emeklilik ve askerlik için borçlananların ödeyeceği tutarda artış olacak. İşsizlik maaşlarında artış olacak. Orta zam ile birlikte yaşlılık, yatılı bakım ve engellilik maaşları da artacak.

MAAŞIN VERGİ DÖNEMİNE DAHİL OLMAKTAN KAÇINACAK MIYIM?

Asgari ücret artışı sonrası çalışanların maaşlarında azalma olmaması için vergi düzenlemesi yapılması öngörülüyor. Bunun için fiyatların Gelir Vergisi Kanunu’nun ikinci dilimine girmesi engellenecek. Ücret vergilerinde yapılacak düzenleme ile çalışanların gelirlerinin artırılması amaçlanıyor. Toplam sigortaların yüzde 41’i, 7 milyon 131 bini asgari ücretle çalışıyor.